Kan ik mijn freelancers een concurrentiebeding opleggen?
Werken met freelancers betekent flexibiliteit waarbij u snel en gemakkelijk afscheid kunt nemen van de freelancers en omgekeerd. De freelancer werkt meestal ook voor andere opdrachtgevers tijdens de opdracht die hij of zij voor u doet.
Om te voorkomen dat de freelancer met u concurreert door dezelfde of soortgelijke activiteiten uit te oefenen of klanten of werknemers bij u weg te kapen, is het raadzaam een concurrentiebeding voor freelancers in de overeenkomst op te nemen. Maar hoe ver kun je hierin gaan?
Als u een freelancer bent, lees dan dit artikel over niet-concurrentiebedingen
Contractvrijheid versus ondernemingsvrijheid
Voor bepaalde categorieën personen die door een niet-concurrentiebeding gebonden zijn, zijn de beperkingen en voorwaarden bij wet vastgesteld, zoals voor werknemers, handelsvertegenwoordigers en handelsagenten. Voor alle anderen die niet tot deze categorieën behoren, zijn de beperkingen van het niet-concurrentiebeding niet in de wet vastgelegd, maar volgen zij uit de rechtspraak.
Het niet-concurrentiebeding moet
- altijd het juridische belang dienen van de partij die het beding oplegt, en
- Beperkt zijn in tijd, ruimte en activiteiten.
Een cumulatieve toets aan elk van deze criteria is vereist om de geldigheid van een niet-concurrentieovereenkomst te beoordelen.
Wettelijk belang
Het juridisch belang houdt in dat het niet-concurrentiebeding de juridische belangen beschermt van degene ten gunste van wie het beding is gesloten.
Het moet dus gaan om bescherming van:
- Kennis,
- Klanten, en
- Werknemers
waarbij er een reëel risico bestaat dat de medecontractant concurreert.
Indien een freelancer een opdracht uitvoert waarbij hij of zij geen bedrijfsgevoelige informatie verkrijgt die hij of zij kan gebruiken bij een concurrerende activiteit, kan een niet-concurrentiebeding als ongeldig of onwerkzaam worden beschouwd.
Tijd, ruimte en activiteiten
Tijd
- De periode waarin de freelancer voor u werkt, maar ook zonder concurrentiebeding mag de freelancer niet concurreren als hij uit hoofde van zijn opdracht loyaliteit verschuldigd is.
- Het is echter raadzaam om toch een clausule op te nemen om de rechten en verplichtingen van de partijen goed vast te leggen.
- Als een freelancer tijdens zijn opdracht ook voor andere klanten mag werken, is het goed om op te nemen dat hij deze informatie proactief bekend moet maken en dat dit niet in strijd mag zijn met het behoorlijkheids-, loyaliteits- of concurrentiebeding in de overeenkomst.
- De periode na de beëindiging van de overeenkomst: het niet-concurrentiebeding moet in duur worden beperkt tot wat nodig is om het doel van de overeenkomst te bereiken.
- De tijd die nodig is om klanten te behouden, know-how te beschermen, personeel te behouden, alsmede de tijd die nodig is om te voorkomen dat concurrenten gebruik maken van de ervaring en de competenties die de adviseur tijdens de opdracht heeft verworven.
- Redelijke duur: 6 tot 18 maanden.
Ruimte
- Beperking in termen van grondgebied: regio, stad of land.
- Dit moet worden vastgesteld in verhouding tot de lokalisatie van de activiteiten die concurrentie kunnen vormen.
In sommige gevallen is het aanbevolen (en mogelijk) om een algemeen niet-concurrentiebeding op te nemen, zoals in de IT-sector. In de IT-sector is namelijk een wereldwijde beperking mogelijk, aangezien deze activiteiten vaak op de hele wereld gericht zijn. Deze IT-diensten zijn vaak niet beperkt tot één regio, stad of land. Dit sluit aan bij de evolutie van het digitale tijdperk, waarin bedrijven wereldwijd via internet opereren. Dit vereist echter dat de cliënt reeds wereldwijd actief is of voornemens is dat te doen en dat dit voornemen aan de adviseur kenbaar is gemaakt, althans dat de adviseur daarvan op de hoogte is. Om het concurrentiebeding te handhaven moet er bovendien een belang aanwezig zijn, zoals belangrijke bedrijfsinformatie die de freelancer heeft verkregen.
Activiteiten
- Objectbeperking.
- De activiteiten moeten nauwkeurig worden omschreven.
- De activiteiten die de adviseur niet meer mag verrichten, moeten betrekking hebben op de activiteiten die krachtens de overeenkomst werden verricht.
De sancties voor freelancers
Een schending van het niet-concurrentiebeding vormt een contractbreuk en de freelancer is aansprakelijk voor de daaruit voortvloeiende schade.
- Partijen nemen gewoonlijk een vaste schadevergoeding op met de mogelijkheid om de hogere werkelijke schade te verhalen.
- Het is ook mogelijk om de inbreuken te laten stoppen met het opleggen van een dwangsom.
Als de freelancer in strijd met het concurrentiebeding voor een concurrent gaat werken, kunt u die concurrent ook aanklagen als derde medeplichtige aan de contractbreuk van de freelancer.
Beste praktijken
Als u overweegt de freelancer een concurrentiebeding op te leggen, moet u het volgende in acht nemen:
- Ga na of de freelancer als handelsagent kan worden beschouwd, want daar bepaalt de wet de modaliteiten van het niet-concurrentiebeding;
- Beperk de clausule in tijd, ruimte en activiteiten, en definieer het juridisch belang;
- Neem een vaste schadevergoeding op die niet alleen door het managementbedrijf van de freelancer, maar ook door de freelancer persoonlijk moet worden betaald;
- Bepaal dat het niet-concurrentiebeding betrekking heeft op activiteiten die de freelancer direct of indirect (via derden) verricht;
- Opnemen dat indien de rechter oordeelt dat de clausule buitensporig is, deze zal worden afgezwakt tot wat aanvaardbaar is;
- Neem ook een verklaring van afstand op, evenals een vertrouwelijkheidsclausule om uw bedrijfsgevoelige informatie te beschermen;
- Laat tenslotte een niet-concurrentiebeding opstellen door een jurist of advocaat om te voorkomen dat het beding nietig of onwerkzaam wordt bevonden.
Hebt u vragen over het concurrentiebeding in de relatie opdrachtgever-adviseur? Neem dan zeker contact op met onze vennootschapsrechtspecialisten zodat wij u advies op maat kunnen geven. U kunt ons ook contacteren voor al uw andere vragen in verband met vennootschapsrecht.
