Werken als freelancer betekent flexibiliteit waarbij je snel en gemakkelijk afscheid kunt nemen van de opdrachtgever en omgekeerd. Als freelancer werk je tijdens de opdracht van de opdrachtgever meestal voor andere opdrachtgevers.
Om te voorkomen dat hij met de opdrachtgever concurreert door dezelfde of soortgelijke activiteiten uit te oefenen of klanten of werknemers van hem weg te kapen, zal de opdrachtgever gewoonlijk een niet-concurrentiebeding in het contract willen opnemen. Maar hoe ver kan de opdrachtgever daarin gaan?
Als u een opdrachtgever bent, lees dan dit artikel over niet-concurrentiebedingen.
Contractvrijheid versus ondernemingsvrijheid
Voor bepaalde categorieën van personen die door een niet-concurrentiebeding gebonden zijn, zijn de beperkingen en voorwaarden wettelijk vastgelegd, zoals voor werknemers, handelsvertegenwoordigers en handelsagenten. Voor alle andere personen die niet onder deze categorieën vallen, zijn de beperkingen van het niet-concurrentiebeding niet in de wet vastgelegd, maar volgen zij uit de rechtspraak.
Het niet-concurrentiebeding moet
- altijd het juridische belang dienen van de partij die het beding oplegt, en
- Beperkt zijn in tijd, ruimte en activiteiten.
Een cumulatieve toets aan elk van deze criteria is vereist om de geldigheid van een niet-concurrentieovereenkomst te beoordelen.
Wettelijk belang
Juridisch belang betekent dat het niet-concurrentiebeding de juridische belangen beschermt van degene ten gunste van wie het beding is gesloten.
Het moet dus gaan om bescherming van:
- Kennis,
- Klantenkring
- Werknemers
waarbij er een reëel risico bestaat dat de medecontractant concurreert. Als u dus als freelancer een opdracht uitvoert waarbij geen bedrijfsgevoelige informatie betrokken is die bij concurrerende activiteiten kan worden gebruikt, kan de opdrachtgever geen niet-concurrentiebeding opleggen.
Tijd, ruimte en activiteiten
Tijd
- De periode waarin u voor de klant werkt, maar zelfs zonder expliciet concurrentiebeding is het u als freelancer verboden om tijdens uw opdracht te concurreren als u enige loyaliteit verschuldigd bent.
- Daarom is het belangrijk een clausule op te nemen waarin de rechten en plichten van de partijen naar behoren worden omschreven.
- Als u als freelancer tijdens de opdracht ook voor andere klanten werkt, is het goed om op te nemen dat u deze informatie proactief moet bekendmaken en dat dit niet in strijd is met het behoorlijkheids-, loyaliteits- of concurrentiebeding in de overeenkomst.
- De periode na de beëindiging van de overeenkomst: het niet-concurrentiebeding moet in duur beperkt zijn tot wat nodig is om het doel van de overeenkomst te bereiken.
- De tijd die nodig is om klanten te behouden, knowhow te beschermen, personeel te behouden, alsook de tijd die nodig is om te voorkomen dat concurrenten gebruik maken van de ervaring en de competenties die u tijdens de opdracht verwerft.
- Redelijke duur: 6 tot 18 maanden.
Gebied
- Beperking in termen van grondgebied: regio, stad of land.
- Met betrekking tot de lokalisatie van activiteiten die concurrentie kunnen inhouden.
Activiteiten
- Objectbeperking.
- De activiteiten moeten nauwkeurig worden omschreven.
- De werkzaamheden die u niet meer als adviseur mag verrichten, moeten betrekking hebben op de werkzaamheden die in het kader van de overeenkomst zijn verricht.
De sancties
Een schending van het niet-concurrentiebeding vormt een contractbreuk en u, de freelancer, bent aansprakelijk voor alle daaruit voortvloeiende schade.
- Gewoonlijk nemen partijen een vaste schadevergoeding op met de mogelijkheid om de hogere werkelijke schade te verhalen.
- Het is ook mogelijk om de inbreuken te laten stoppen met het opleggen van een dwangsom.
Indien u als freelancer in strijd met het niet-concurrentiebeding voor een concurrent van de opdrachtgever gaat werken, kan de opdrachtgever die concurrent ook als derde aanspreken wegens contractbreuk.
Beste praktijken
Als uw opdrachtgever overweegt een niet-concurrentiebeding op te leggen, moet u het volgende in acht nemen:
- Zorg ervoor dat de clausule beperkt is in tijd, ruimte en activiteiten, en vermeld bijvoorbeeld voor welke klanten u al gewerkt hebt;
- Als u als freelancer in Antwerpen actief bent voor een opdracht met een duur van 6 maanden, gaat u niet akkoord met een concurrentiebeding voor een periode van 5 jaar voor heel België, tenzij dit bedrijf in heel België actief is;
- Opnemen dat indien de rechter oordeelt dat de clausule buitensporig is, deze zal worden afgezwakt tot wat aanvaardbaar is;
- Vraag om een vergoeding;
- Bepalen dat het niet-concurrentiebeding niet langer van kracht is, bijvoorbeeld in geval van contractbreuk door de opdrachtgever;
- Laat tenslotte het concurrentiebeding beoordelen door een jurist of advocaat om te voorkomen dat het beding voor uzelf te beperkend is.
Hebt u vragen over het concurrentiebeding in de relatie opdrachtgever-adviseur? Neem dan zeker contact op met onze vennootschapsrechtspecialisten zodat wij u advies op maat kunnen geven. U kunt ons ook contacteren voor al uw andere vragen in verband met vennootschapsrecht.
