Vrijheid blijheid. Die twee woorden vatten het bestaan van de freelancer perfect samen. Maar hoe kan je zo’n vrije freelancer worden? Hoe vind je voldoende opdrachten? Hoe bepaal je jouw tarieven? Dit artikel gaat over Freelancer worden: zo pak je het aan
Hoe word ik freelancer?
STAP 1 - Je statuut als zelfstandig freelancer: wat moet je weten?
Op eigen benen of freelancer in loondienst?
De meeste freelancers staan helemaal op eigen benen. Zij zijn zelfstandigen, met alles wat daarbij komt kijken, van btw-nummer tot factuur. Zelfstandig worden is een fluitje van een cent: schrijf je gewoon in via het Ondernemingsloket. Dat kan zelfs vanuit je zetel thuis – als voorsmaakje van je freelance bestaan.
Een tip: kies bij je inschrijving meteen een handelsnaam, bijvoorbeeld je eigen naam. Ga je voor een creatief beroep? Dan is een originele naam meteen een uitstekend visitekaartje. Hier krijg je nog wat inspiratie voor het bedenken van je bedrijfsnaam.
Je volgende vraag: in hoofdberoep of in bijberoep?
Zelfstandige word je in hoofdberoep – dat is de regel. In bijberoep kan enkel als je loontrekkende bent in hoofdberoep, of wanneer je een vervangingsinkomen krijgt waarmee je pensioenrechten opbouwt.
Tot slot: kies je voor eenmanszaak of vennootschap als ondernemingsvorm?
Om die knoop door te hakken leg je jezelf even op de rooster. Beschik je over startkapitaal? Hoeveel risico wil je nemen? Welke omzet verwacht je te draaien? Plan je meteen een investering of niet? Het speelt allemaal een rol in je keuze.
Zoals bij alles in het leven zijn aan je keuze voor- en nadelen verbonden.
Voor- en nadelen van een eenmanszaak
VOORDELEN
- Geen startkapitaal nodig
- Je beslist alles zelf
- Eenvoudige administratie
NADELEN
- Je draagt alle financiële risico's
- Je betaalt meer belastingen op je winst
- Je hebt alleen je eigen geld om te investeren
De voor- en nadelen van een vennootschap
VOORDELEN
- Je privévermogen is veilig
- Meer mogelijkheden tot fiscale optimalisatie
- Meer financiële armslag
NADELEN
- Je opstart kost meer geld, werk en tijd
- Je moet meteen centen op tafel leggen
- Meer rompslomp
STAP 2 - Freelancer tarieven: kan jij leven van je talent?
Als zelfstandige hak je elke dag opnieuw knopen door. De taaiste van allemaal: wat is de juiste prijs voor je talent? Het antwoord op die vraag is cruciaal maar o zo moeilijk te beantwoorden. Als beginnende zelfstandige heb je immers weinig zicht op je inkomsten en uitgaven. Veel freelancers gluren daarom even bij de buren, en baseren zich voor hun tarieven op de concurrentie. Dat is zeker een maatstaf, maar niet de enige. Want de hamvraag blijft: hoeveel is jouw talent waard? En komt er daarmee voldoende brood op de plank?
1. Spijker je waarde vast
Het is een nachtmerrie om als starter het etiket “dure vogel” opgeplakt te krijgen. Toch is het belangrijk om een gangbaar tarief te hanteren, zeker wanneer je in jouw vakgebied al wat ervaring sprokkelde. Een bodemprijs hanteren om klanten te overhalen is een riskante strategie. Die zijn er natuurlijk niet gelukkig mee wanneer jij nadien overschakelt op een normaal tarief. Bovendien wordt een lage prijs vaak geassocieerd met dito lage kwaliteit.
Moet jij je sporen nog verdienen in je vak? Dan ligt je waarde voorlopig lager, en dien je geduldig te bouwen aan je palmares. Hark samen met meer expertise ook enkele mooie referenties bij elkaar, zodat je marktwaarde stijgt. Zo kan je werk maken van de volgende stap.
2. Bepaal je theoretisch dagtarief
Welk tarief verzekert jou van een deftig basisinkomen? Draai de redenering om, en je krijgt het antwoord: hoeveel wil jij netto verdienen per jaar om ervan te leven met je gezin? Verdubbel dat bedrag – want als zelfstandige lever je ongeveer de helft in – en je kent je bruto-inkomen vóór belasting.
De volgende vraag die je moet stellen: welke kosten heb je allemaal? Hou rekening met een aantal klassiekers, zoals huur, afbetalingen en aankoop van levensmiddelen. Andere vaste waarden: verplaatsingen, verzekeringen en boekhouder. Maak een apothekerslijstje op, waarin je alle kosten opneemt die jou te binnen schieten.
Lijstje klaar? Gooi je cijfermateriaal dan in een bruto-netto-calculator. Zo kom jij te weten
- hoeveel je als zelfstandige overhoudt op het einde van de maand
- welk tarief je jouw klanten kan voorschotelen
- of je als zelfstandige meer of minder verdient dan als werknemer
3. Vergelijk je prijs met je concurrenten
Dat is een fluitje van een cent. Een korte zoektocht op internet en je vindt tarieven in elk vakgebied. De voornaamste – en weinig verrassende – vaststelling: de prijzen variëren volgens de marktbehoefte.
4. Wat krijgt je klant voor zijn geld?
Doe de dingen anders, slimmer of beter dan je concurrenten – ziedaar het geheim van een hogere winstmarge. De startvergadering reken je niet aan? Je werkt sneller dan de anderen? Je advies is gratis? Je biedt aanvullende diensten aan? Dergelijke slimme extra’s geven jou een vrijbrief om je prijs hoger te zetten.
5. Hanteer je een vast tarief of werk je à la carte?
In sommige sectoren – zoals de geschreven pers – is het de regel om een vast tarief te plakken op een woord of artikel. Veel freelancers verkiezen echter een prijs per uur. Toch kan het ook interessant zijn om een totaalprijs op te geven voor je project, omdat je zo soepeler kan omspringen met je tarief. Hou daarbij rekening met:
- de moeilijkheidsgraad. Complexe opdrachten dragen uiteraard een hoger prijskaartje.
- het type klant. De bakker in de wijk krijgt vast een scherpere prijs dan de multinational in de haven.
- de levertermijn. Wie supersnelle service wil, kan je trakteren op een spoedtarief.
- de grootte van de job. Een opdracht die een jaar werk oplevert, factureer je anders dan werk dat je klaart in een paar uur.
- het strategisch belang. Krijg je de kans van je leven op een job uit de duizend? Investeer zelf mee in het project, en stel je tarief bij naar beneden. Je klant zal je engagement beslist waarderen.
STAP 3 - De vragen doorworsteld? Tijd om freelancer te worden.
Echt zelfstandig freelancer worden doe je in een aantal verplichte stappen.
- Open een zichtrekening bij een Belgische bank op jouw naam.
- Regel via een erkend ondernemingsloket zoals Xerius de verplichte registratie bij de Kruispuntbank van Ondernemingen. Deze KBO houdt alle gegevens en activiteiten bij van elke Belgische onderneming. Zo kunnen instanties als het RSZ of de btw makkelijk de gegevens terugvinden die ze nodig hebben. Na je registratie geeft de KBO jou een ondernemingsnummer.
- Laat je ondernemingsnummer in één moeite door ook activeren als btw-nummer. Als freelancer val je onder de gewone btw-regeling.
- Verzeker jezelf van sociale rechten door bij de start van je zaak meteen ook aan te sluiten bij het sociaal verzekeringsfonds. In ruil voor sociale bijdragen krijg je pensioen, ziekteverzekering, arbeidsongeschiktheidsuitkering en moederschapsuitkering. Als loontrekkende bracht je werkgever deze klus voor jou in orde, door zogenaamde patronale bijdragen af te houden van je loon.
- Absoluut niet vergeten: meld aan je ziekenfondsdat je statuut gewijzigd is van werknemer naar zelfstandige. Zie je dit over het hoofd, dan krijg je geen medische kosten terugbetaald en kan je fluiten naar je uitkering bij arbeidsongeschiktheid.
